Een (korte) IE-rechtelijke nieuwjaarsbespreking van de NFT

NFT

De afkorting “NFT” staat voor “non-fungible token”, wat zoveel betekent als “niet-inwisselbaar token”. Deze term zal hieronder kort worden toegelicht.

 

Niet inwisselbaar

Een NFT vindt zijn allure in het feit dat deze niet-inwisselbaar is. Een euromunt is bijvoorbeeld inwisselbaar voor iedere andere willekeurige euromunt, maar de originele Nachtwacht van Rembrandt is niet inwisselbaar voor iedere andere willekeurige namaak-versie. Iets dat niet-inwisselbaar (oftewel: non-fungible) is, is dus zeldzaam. Daaruit vloeit de waarde van een NFT ook voort.

 

Token

Een token heeft te maken met de blockchain. Blockchaintechnologie is dat wat de veelbesproken digitale munten mogelijk maakt, beter bekend als “cryptocurrency” (oftewel: crypto). Bitcoin is een cryptocurrency, maar Ethereum is dat bijvoorbeeld ook. Ether is de crypto-coin die verbonden aan de Ethereum blockchain, maar het is daarnaast ook mogelijk om een eigen “token” te vervaardigen op deze blockchain, ook wel “minten” genoemd. Bij dit minten kan bepaald worden of een token fungible of non-fungible (inwisselbaar of niet-inwisselbaar) wordt. Indien voor non-fungible wordt gekozen, heeft men dus een non-fungible token (NFT) gecreëerd. Het is belangrijk om op te merken dat een NFT niet het werk zelf bevat, maar enkel metadata waaronder het unieke tokenID, het contract address en eventueel een link naar het daadwerkelijke werk.

 

Blockchain

Voordat een nieuwe transactie plaats kan vinden op de blockchain, moet deze transactie eerst geverifieerd worden op basis van eerdere transacties op deze blockchain. Op basis van de voorgaande transacties wordt dus nagegaan of de betreffende transactie überhaupt mogelijk is. Dit gebeurt gedecentraliseerd. Dat wil zeggen dat er niet één partij of instantie is die kijkt of de transactie in orde is, maar dat dit wordt gedaan door een veelvoud aan individuele gebruikers (lees: computers) van de blockchain. Ieder van deze individuele partijen gaat na of de transactie in orde is en als iedereen het met elkaar eens is, wordt de transactie goedgekeurd. Dan wordt er een nieuw block met de informatie van deze transactie gecreëerd en verbonden aan de eerdere geverifieerde blokken van de blockchain. De blockchain is dus in feite een enorm logboek waarin iedere voorgaande transactie decentraal is vastgelegd en waarmee iedere nieuwe transactie o.g.v. de transactiegeschiedenis gecontroleerd kan worden.

 

Tijdens het minten van een NFT op de blockchain, wordt dus een “block” met relevante informatie over dit token verbonden aan de blockchain. Door de hierboven beschreven werking van de blockchain, is het voor iedere daaropvolgende koper en verkoper van deze NFT mogelijk om na te gaan of dit een geldige transactie is en of het gaat om de originele NFT. Daarmee is de blockchain volledig transparant en kan de authenticiteit van een NFT gewaarborgd worden.

 

Smart contracts

De zogeheten “smart contracts” maken het bij het minten van een NFT mogelijk om bepaalde voorwaarden aan de verkoop van een NFT te verbinden. Zo kan bijvoorbeeld het aantal exemplaren van de specifieke NFT worden bepaald, waarmee een soort “limited edition” gecreëerd kan worden. Daarnaast kan een smart contract de rechten die op de NFT rusten bepalen. Zo kan er bepaald worden dat het auteursrecht met een verkoop van de NFT nooit op anderen over zal gaan, maar altijd eigendom zal blijven van de maker van de NFT. In het verlengde daarvan kan bepaald worden dat de auteursrechthebbende van het werk, iedere keer dat het verkocht wordt, een procentueel aandeel zal krijgen van de verkoopprijs van dit werk. Aangezien het gaat over unieke verzamelobjecten, is de kans groot dat doorverkoop plaats zal vinden. Op deze manier kan de artiest/kunstenaar die het werk heeft gemaakt mee blijven delen in de winsten.

 

Intellectuele eigendom

Hoe verhoudt het voorgaande zich dan tot het IE-recht? In theorie is het door toepassing van een smart contract mogelijk om een NFT te minten en daar bepaalde rechten en informatie aan te verbinden.

In de eerste plaats kunnen NFT’s gebruikt worden om royaltyverdeling decentraal te regelen. In een smart contract kan de auteursrechthebbende namelijk vastleggen wat voor percentage hij (en eventueel andere rechthebbenden) krijgen van iedere transactie waar de betreffende NFT deel van uitmaakt.

 Om het nog een stapje verder te brengen zijn er intussen ook al artiesten die (delen van) hun muziek aanbieden als NFT, inclusief auteursrechtoverdracht. Daarmee wordt de koper van een van deze NFT’s dus mede-eigenaar van een muzieknummer en deelt deze koper ook mee in de royalty inkomsten.

Naast het beheren van de rechtenverdeling en de daarmee gepaard gaande vergoedingen, is een andere belangrijke use-case van NFT’s merkenrechtelijk van aard. Er zijn intussen namelijk al meerdere grote spelers (o.a. Nike, Louis Vuitton en Breitling) die deze technologie gebruiken om de herkomst en authenticiteit van hun producten te garanderen. In het bijzonder met het oog op de strijd tegen namaakgoederen of parallelimport kan de markt geholpen zijn met zekerheid omtrent de herkomst van een product.

 

Knelpunten

Nu de positieve toepassingen van NFT’s besproken zijn, kan de signalering van enkele knelpunten uiteraard niet achter blijven.

Het eerste probleem dat in zicht komt, is dat iedereen een NFT kan minten en kan claimen de rechthebbende te zijn op het achterliggende werk. Het is dan nog maar de vraag of diegene wel echt de rechthebbende is. Dit kan in veel gevallen moeilijk te bewijzen zijn.

Het tweede probleem is dat in sommige gevallen rechten van anderen een rol kunnen spelen. Kijk bijvoorbeeld naar de NBA Topshots. Dat zijn videofragmenten van iconische momenten uit de NBA geschiedenis die als NFT worden aangeboden. De rechten die bij het maken van een dergelijke NFT een rol zouden kunnen spelen, zijn de auteursrechten van de maker van de video (de cameraman, de NBA of de zender), de portretrechten van de afgebeelde basketballer(s) en de merkenrechten van de NBA.

 

Maas in de wet?

Ten slotte is het nog maar de vraag of het minten van een NFT technisch gezien auteursrechtinbreuk zou kunnen zijn. Een NFT bevat immers niet meer dan metadata, en niet het werk zelf. Ondanks deze maas in de wet zal het zonder toestemming van de auteursrechthebbende desalniettemin moeilijk kunnen blijken om een NFT daadwerkelijk te verkopen en te vermarketen. Wil men een (kunst)werk in de markt zetten en het verkopen, dan is het toch nuttig om datgene wat men wil verkopen af te mogen beelden. En zonder toestemming van de auteursrechthebbende zal dat moeilijk worden.

 

Conclusie

De waarde van NFT’s komt voort uit schaarste, uniciteit en authenticiteit. Als dit echter niet verzekerd kan worden door het feit dat eenieder ieder willekeurig werk kan minten en daar geen tot weinig controle op is, zijn er veel struikelblokken voor een wijde aanvaarding van NFT’s op auteursrechtelijjk gebied. Aan de andere kant zouden NFT’s met name op merkenrechtelijk gebied uitkomst kunnen bieden in de strijd tegen namaakgoederen en parallelimport.

Kortom, een interessant stukje technologie, waar een en ander nog wel aan moet gebeuren wil het breed toegepast kunnen worden.

 

 

Heeft u zelf een probleem dat ziet op het intellectueel eigendomsrecht in relatie tot NFT’s of wilt u meer informatie ontvangen? Neem dan contact op met één van onze specialisten.

 

Geschreven door: Jurian van Groenendaal en Kosta Hinzen