Beëindigen (muziek) uitgaveovereenkomst

Auteurscontractenrecht

Sinds 1 juli 2015 kan een maker de overeenkomst met diens exploitant (uitgever, producent e.d.) ontbinden wanneer de exploitant diens werk niet binnen een redelijke termijn of onvoldoende exploiteert. Dit is vastgelegd in artikel 25e Auteurswet. Daarvoor dient de maker de uitgever wel eerst de mogelijkheid te bieden om het werk alsnog te exploiteren. Indien de uitgever het auteursrecht aan een derde heeft overgedragen, kan de maker deze ontbindingsmogelijkheid ook tegen deze derde inroepen. Een exploitant of de derde is vervolgens verplicht de auteursrechten terug over te dragen aan de maker.

 

Daarnaast kan een maker op grond van artikel 25f lid 3 Auteurswet de overeenkomst altijd tussentijds opzeggen, mits deze mogelijkheid expliciet is opgenomen in de overeenkomst. Wanneer deze mogelijkheid alleen voor de wederpartij is bedongen, geldt deze bevoegdheid tot tussentijdse opzegging onder gelijke voorwaarden tevens voor de maker.

 

Het betreft bindende regelgeving. Bovendien zijn de regels ook van toepassing op overeenkomsten die al vóór de inwerkingtreding van het auteurscontractenrecht in 2015 zijn gesloten. In veel oudere uitgave-overeenkomsten is er echter niets bepaald over het tussentijds opzeggen van een overeenkomst. Zoals ook bij Nanada en Golden Earring het geval was. In dat geval gaan voornoemde regels niet op. Wat dan?

 

Redelijkheid en billijkheid

Wanneer in een overeenkomst niets bepaald is omtrent opzegging kan worden teruggegrepen op het civiele recht. Ten aanzien van duurovereenkomsten voor onbepaalde tijd wordt aangenomen dat opzegging mogelijk is.

 

De redelijkheid en billijkheid kunnen echter in bepaalde gevallen meebrengen dat er alleen een mogelijkheid voor opzegging bestaat bij een zwaarwegende grond. Er dienen in dat geval grote belangen op het spel te staan voor de wederpartij die de overeenkomst wenst voort te zetten. Een lange relatie tussen partijen wordt niet gezien als een dergelijke zwaarwegende reden. Een zwaarwegende grond voor opzegging is bijvoorbeeld een ernstig verstoorde relatie.

 

Daarnaast kan de redelijkheid en billijkheid in verband met de omstandigheden van het geval vereisen dat de opzegger een opzegtermijn in acht neemt of (schade)vergoeding dient te betalen aan de wederpartij. Daarbij dient gekeken te worden naar de aard van de overeenkomst, de duur alsmede de omvang ervan.

 

Nanada vs. Golden Earring

Even terug naar Nanada en Golden Earring. Hoe zat het ook alweer? Nanada c.s. hebben in de periode 1971-1991 de muziekuitgaverechten verkregen op een aantal muziekwerken (134 in totaal) van Golden Earring. Golden Earring vond dat Nanada onvoldoende deed aan promotie en exploitatie van de werken. In 2010 wil Golden Earring van de overeenkomsten af. In eerste aanleg oordeelt de rechtbank dat sprake is van wanprestatie aan de zijde van Nanada c.s. In hoger beroep houdt dit oordeel geen stand, maar oordeelt het hof dat Golden Earring de overeenkomst rechtsgeldig kon opzeggen. Dit was opmerkelijk aangezien de auteursrechten voor de duur van het auteursrecht (voor 70 jaar na de dood van het langstlevende bandlid) waren overgedragen aan Nanada c.s.

 

Overeenkomst voor onbepaalde tijd
Het hof beredeneert het een en ander door te oordelen dat sprake is overeenkomsten voor onbepaalde tijd. Zulke overeenkomsten zijn tussentijds opzegbaar, mits er een redelijke opzegtermijn in acht wordt genomen. Het staat immers niet vast wanneer de termijn van 70 jaar gaat lopen of afloopt. In dit geval is bovendien geen zwaarwegende grond voor opzegging nodig aldus het hof. Daar wordt door de Hoge Raad een belangrijke kanttekening bij geplaatst.

 

Zwaarwegende grond nodig voor opzegging?
Zo moet de kwestie volgens de Hoge Raad worden bekeken in het licht van het op 1 juli 2015 in werking getreden auteurscontractenrecht. En de daaruit voortvloeiende bepalingen zoals hiervoor uiteengezet. Daaruit kan worden geconcludeerd dat exploitanten in staat moeten worden gesteld investeringen terug te verdienen die zij gemaakt hebben in het kader van de promotie en exploitatie van werken van een artiest. De onverkorte mogelijkheid van de artiest om de overeenkomst tussentijds op te zeggen is daar niet mee te verenigen en zou tot ongewenste situaties kunnen leiden. Daarom is de Hoge Raad van oordeel dat voor het opzeggen van een (muziek)uitgaveovereenkomst in beginsel een voldoende zwaarwegende grond aanwezig moet zijn.

 

Ook hier is enige nuance op zijn plek. De drempel voor het opzeggen kan namelijk zakken door verloop van tijd. Wanneer de exploitant ruim de tijd heeft gehad investeringen terug te verdienen bijvoorbeeld. In zulke gevallen kan de rechter oordelen dat er geen zwaarwegende grond aanwezig hoeft te zijn voor opzegging. Dit moet ook weer per geval worden bekeken en duidelijk worden gemotiveerd. Het hof zal zich daarover opnieuw moeten uitlaten en haar oordeel dat er geen zwaarwegende grond nodig was duidelijker moeten motiveren.

 

Klachtplicht
Een ander element van de zaak is dat Golden Earring volgens Nanada te laat geklaagd zou hebben over de tekortkoming van Nanada. Volgens de Hoge Raad is het inderdaad aan de maker op tijd te 'klagen' over tekortkomingen. Hetzelfde geldt wanneer sprake is van een voortdurende inspanningsverplichting: het voortdurend promoten en exploiteren van werken.

 

Het feit dat Golden Earring pas in 2010 heeft geklaagd over de onvoldoende exploitatie doet niet af aan het feit dat dit op tijd gebeurd is. Doordat Golden Earring pas in 2010 aan de bel trok ziet de klacht wel maar op een beperkte periode voorafgaand aan die melding. Hoe ver deze periode terugwerkt staat nog niet vast en dient ook door het hof te worden beoordeeld.

 

Voorkomen altijd beter dan genezen
Wat kan hieruit worden afgeleid? De relatie tussen maker en exploitant is erg belangrijk, maar blijkt tegelijkertijd ook weerbarstig. Een aantal tips om langslepende conflicten te voorkomen:

 

Leg afspraken duidelijk vast en bouw een eigen dossier op. Het is van belang een goede administratie bij te (doen) houden. Met name waar het gaat om contracten en correspondentie over de uitoefening daarvan. Laat waar mogelijk professionals mee kijken bij het afsluiten of opstellen van contracten.

 

Treedt regelmatig in overleg met de exploitant over de diverse wijzen van promotie en exploitatie. Wanneer je hier zelf ideeën over hebt deel ze dan ook met de exploitant. Zorg dat je als rechthebbende nauw betrokken blijft.

 

Mochten dingen niet gaan zoals jij ze voor ogen hebt trek dan op tijd aan de bel. Wanneer de exploitant weigert actie te ondernemen stuur dan tijdig een schriftelijke ingebrekestelling. Zo voorkom je discussie achteraf.