Tijdens ADE op de foto: het redelijk belang van de feestganger

Maar hoe zit dat eigenlijk, als je jezelf de volgende dag (beschonken, verdoofd of misschien wel allebei) terugziet en daar toch niet zo blij mee bent? In sommige gevallen kan er sprake zijn van een schending van jouw portretrecht. In deze blog wordt dat nader uitgelegd.

 

Portretrecht

De eerste voorwaarde voor een succesvol beroep op portretrechtschending is dat je herkenbaar bent gefotografeerd. Het portretrecht ziet alleen op de herkenbare weergave van (een deel) van het menselijk gelaat, oftewel: het moet gaan om een persoon die herkenbaar is.

Is er sprake van een herkenbaar portret, dan worden er twee varianten van het portretrecht onderscheiden. De eerste variant is wanneer het portret in opdracht is gemaakt, zoals het geval is bij een fotoshoot. Dit is echter voor een bezoeker van ADE doorgaans niet aan de orde. Er zullen maar weinig feestgangers zijn - op een enkele YouTube-ster na misschien - die een persoonlijke fotograaf meenemen naar een feestje om portretten te laten maken.

De tweede situatie ziet op het geval wanneer het portret niét in opdracht is gemaakt, zoals bij ADE meestal het geval zal zijn. In een arrest van het Hof Den Haag uit 2010 werd al geoordeeld dat voor het maken van een foto van een persoon die zich ophoudt in een openbare ruimte geen toestemming van de geportretteerde nodig is. De auteursrechthebbende van de gemaakte foto (in deze situatie zal dat doorgaans de fotograaf zelf zijn, de organisatie van het feest die de fotograaf heeft ingeschakeld of het medium waar de fotograaf voor werkt) mag deze foto alleen niet openbaar maken als een 'redelijk belang' van de geportretteerde zich tegen de openbaarmaking verzet.

 

Redelijk belang
De grote vraag is dan vervolgens wanneer er sprake is van een redelijk belang en wat een redelijk belang van de geportretteerde inhoudt.

 

Bekende personen kunnen bijvoorbeeld een commercieel belang hebben, de zogeheten verzilverbare populariteit. Wanneer een bekend persoon geportretteerd wordt, mag dat portret niet zonder meer commercieel worden geëxploiteerd, zonder dat de geportretteerde daar toestemming voor heeft gegeven.

Het belang van de onbekende geportretteerde is vaak het belang van eerbiediging van zijn of haar persoonlijke levenssfeer. Dit belang kwalificeert in beginsel als een redelijk belang. Bij de toets of het redelijk belang zich vervolgens ook tegen de openbaarmaking verzet, zal er altijd een belangenafweging plaatsvinden tussen enerzijds het belang van de geportretteerde en anderzijds de vrijheid van meningsuiting en informatievrijheid van de auteursrechthebbende op de foto.

Factoren die bij die beoordeling (onder andere) kunnen meespelen zijn de nieuwswaarde van de publicatie, de aard en mate van intimiteit waarin iemand is afgebeeld, het karakter van de foto en de context van de publicatie, de gevolgen van de openbaarmaking en de omvang van het ontvangende publiek.

 

In de praktijk
Terug naar ADE. Wanneer de geportretteerde zich in de openbare ruimte bevindt (namelijk op een feestje), is er geen toestemming voor de foto vereist. Zonder redelijk belang mag de foto gewoon openbaar worden gemaakt. Het enkele feit dat jij als feestganger op een foto staat, en dat liever niet had gewild, is geen redelijk belang. Echter, als diezelfde foto verschijnt en de kop boven het artikel luidt: "ADE-feestgangers gebruiken massaal XTC" zou dat anders kunnen zijn. De context verandert immers door de kop. Een foto waar overduidelijk te zien is dat je teveel op hebt, maar die alleen is gepubliceerd in het fotoalbum van het betreffende Facebook-evenement wordt anders beoordeeld dan wanneer deze foto op de voorpagina van een krant staat. Het ontvangende publiek verschilt dan wezenlijk, waardoor de nadelige gevolgen in het geval van de voorpagina van de krant wel eens een stuk erger zouden kunnen zijn. Kortom: of een geportretteerde zich wel of niet kan verzetten tegen de openbaarmaking van zijn portret, hangt af van de omstandigheden van het geval.

 

Door Jules van Engelen

 

Heb je naar aanleiding van deze blog nog vragen over het portretrecht of is jouw portretrecht geschonden? Wij helpen graag!