IE, media- en privacyrecht zijn constant in beweging. De grenzen worden dagelijks getart. Wat mag net wel, wat mag net niet. Hierin ligt de kern van ons werk. Werk wat ons blijft uitdagen en inspireren.
filter op categorie:
Slechte burgemeester, straatschoffie of flutkrant?
Voor Nederlandsmedianieuws.nl schreef Remco Klöters een column over het Telegraaf-artikel rondom de arrestatie van de zoon van Femke Halsema.
Vorige week was iedereen druk met het Telegraaf-artikel over de arrestatie van de 15-jarige zoon van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema. Inmiddels is het weer rustig en was er tijd voor bezinning. Juridische bezinning, in mijn geval.
Dat werd overigens tijd, want de objectiviteit leek ver te zoeken. Femke-fans vonden het Telegraaf-artikel per definitie een onacceptabele persoonlijke aanval; de meer rechts-liberale kant van het spectrum zag hier het sluitende bewijs dat moraalpolitica Halsema boter op het hoofd heeft. Maar hoe zit het nu juridisch met zo'n publicatie als die van de Telegraaf? Waren de drie pagina's met chocoladeletters onrechtmatig?
Daarvoor moet een afweging worden gemaakt tussen het recht op vrijheid van de Telegraaf om haar lezers op een indringende manier te kunnen informeren over kwesties van maatschappelijk belang en het recht van Femke Halsema en haar zoon op bescherming van hun persoonlijke levenssfeer. Omdat deze rechten in beginsel gelijkwaardig zijn, moet naar alle relevante omstandigheden gekeken worden. En dat zijn er hier nogal wat!
Waar gaat dit over? En meer in het bijzonder: draagt de publicatie bij aan een debat van publiek belang (zoals het Europees Hof vraagt)? De Telegraaf meldt dat sprake was van een gewapende inbraak op een woonboot, waarbij de minderjarige dader voor de politie gevlucht is. Daarnaast zou sprake zijn van een doofpot, gecreëerd door de Amsterdamse burgemeester Halsema. Op zich kwesties die de gemiddelde lezer zullen interesseren en vallend binnen de taak van de Telegraaf als publieke waakhond van de democratie.
Bovendien is Femke Halsema BN'er en zelfs: een publiek functionaris. Deze categorie moet de meeste kritiek accepteren van iedereen. Tenminste: wat dit publiek functioneren betreft. De Telegraaf noemt de kwestie politiek pijnlijk, maar dat het gedrag van haar zoon het burgemeesterschap raakt, lees ik alleen in de commentaren. Anders ligt dat natuurlijk voor de doofpotaffaire, waar enkele anonieme bronnen haar van beschuldigen.
Wat de minderjarige kinderen van BN'ers betreft: zij krijgen in de rechtspraak veel bescherming. Iets wat ook voor verdachten van strafbare feiten geldt. Voor hen geldt de onschuldpresumptie. Zij worden meestal met initialen aangeduid om trial by media te voorkomen. 15-jarige verdachten zouden zichzelf dus vrijwel nooit herkenbaar in de krant hoeven te zien.
Van groot belang is natuurlijk wat er precies geschreven is. Vond de publicatie steun in de feiten. Bij schadelijke, onjuiste en eenzijdige berichten zal onrechtmatigheid nauwelijks te ontlopen zijn. Die zijn hier moeilijk te vinden. Een belangrijke reden hiervoor is dat de publicatie ruimte biedt aan Halsema's woordvoerder en haar brief, de advocaat van haar zoon en aan de woordvoerder van politie. Daarmee lijkt de Telegraaf te hebben voldaan aan de onderzoeksplicht en gehandeld volgens het journalistieke beginsel van hoor en wederhoor. De zaak wordt in zoverre van diverse kanten belicht.
Het venijn zit vooral in de kop en inleiding van de publicaties. Daarin staat dat sprake was van een gewapende inbraak en: Ging aanhouding zoon Halsema in de doofpot?
Krantenkoppen hoeven minder nuance te bevatten, mogen de aandacht trekken en moeten beoordeeld worden in samenhang met het stuk zelf. Is een kop volstrekt onjuist, dan wordt een grens overtreden. Omdat er wel sprake was van een (nep)wapen en messen, er ook een woonboot is betreden en de Telegraaf achter de doofpot een vraagteken heeft gezet, komt De Telegraaf hier vermoedelijk wel mee weg.
Er is rechtspraak te vinden waarin de rechter aanneemt dat de Telegraaf mag aanknopen bij het normale taalgebruik en minder genuanceerd mag zijn nu de gemiddelde Telegraaflezer die nuance niet zal oppikken. Dat helpt de familie Halsema dus niet als zij bezwaar wil maken tegen de kwalificatie gewapende inbraak, waar het mogelijk om een insluiping met alarmpistool ging.
Wat is de impact? Ook afgaande op de reacties vanuit de Amsterdamse gemeenteraad komt Femke Halsema hier vooralsnog vrij goed vanaf. Voor Halsema jr. zijn de gevolgen waarschijnlijk ernstiger. Hij zou voor de rest van zijn leven met deze kwestie geconfronteerd kunnen worden.
Volgens mij heeft de Telegraaf momenteel weinig van Femke Halsema te vrezen. De publicaties zullen wat haar betreft niet snel onrechtmatig worden verklaard. Dat ligt mogelijk anders voor haar zoon, wiens persoonlijke levenssfeer als minderjarige verdachte veel beter beschermd wordt dan van een burgemeester.
Het advies om met naam en toenaam te procederen tegen het bekend worden van je betrokkenheid in een strafzaak die nog voor moet komen en waarvan je moeder de kwestie ondertussen via een persoonlijke brief probeert te sussen lijkt mij echter iets te veel op het leegspuiten van brandblussers op een half gezonken woonark of het naar de politie schieten met een alarmpistool: contraproductief.